De landelijke campagne ‘hey-het-is-oké’ wil miljoenen Nederlanders met een angststoornis een hart onder de riem steken. Het is een opvallend initiatief die past bij alle campagnes die mensen met een psychische aandoening wil aansporen om ‘uit de kast’ te komen. De vraag die bij mij wel rijst is: hoe ‘oké’ is die angststoornis dan wel?
Welnu, mensen met een angststoornis zullen zeggen: ‘mijn angst is soms zo verlammend dat het helemaal niet oké is’. En de meeste hulpverleners zullen zeggen: ‘een angststoornis kan behandeld worden’, een uitspraak die impliciet aangeeft dat een dergelijke aandoening de kwalificatie van ‘oké’ niet verdient. Nee, een angststoornis lijkt helemaal niet oké. En wat ik nog het meest bedenkelijk vind, is dat het ervaren van (extreme) angst als een stoornis wordt aangemerkt, waarmee angst als emotie wordt gediskwalificeerd. Samenvattend: angst als stoornis is niet oké, want anders was het geen stoornis. Nu zal de lezer inmiddels al enigszins in de war geraakt zijn; en dat snap ik. Als psychologiestudent, inmiddels al meer dan 40 jaar geleden, kreeg ik al te horen dat ‘angsten’ moesten worden geneutraliseerd; en dat vermijdingsgedrag als gevolg van angst te vuur en te zwaard bestreden moest worden. Eenmaal als volleerd psycholoog en werkzaam in de praktijk, ontdekte ik dat er veel meer schuil ging achter wat mensen als ‘angst’ benoemden. Eén van mijn belangrijkste ontdekkingen was dat angst, soms uitmondend in paniekaanvallen, vooral voorkwam bij mensen die volledig uitgeput waren geraakt. Maar ik ontdekte nog meer: de meeste angstklachten konden worden aangemerkt als ‘functioneel’, oftewel: de vermijding van stress was nodig om de angstige patiënt tot rust te laten komen. Na verloop van tijd wist ik het op te brengen om tegen mijn angstige patiënten te zeggen: ‘dat je angst ervaart is wel heel vervelend, maar nodig om jouw brein tot rust te laten komen; tenminste als je bereid bent om jouw angst serieus te nemen; en alles te vermijden wat leidt tot overprikkeling’. Samenvattend: angst is alleen maar ‘oké’ te noemen als de emotie en de vermijding als ‘oké’ worden aangemerkt en niet als: stoornis. Laat ik nog een voorbeeld nemen; eentje die ik ook wel eens aanduid als ‘sociale claustrofobie’. Het gaat om mensen die vooral veel angst ervaren wanneer zij zich gevangen voelen in sociale situaties, zoals tijdens vergaderingen, op recepties of verjaardagvisites. Deze lieden moedig ik altijd aan om vluchtwegen te zoeken (vermijding), simpelweg omdat controle op zoveel mogelijk bewegingsvrijheid meer uitkomst biedt dan ‘leren om de angst te overwinnen’.
Vaak wordt beweerd dat angst een slechte raadgever is. Maar, bijna altijd, is eerder het tegendeel waar. Angst is niet alleen een normale emotie, maar is als emotie cruciaal om te kunnen beoordelen waar ‘de vijand’ is. Dit kan letterlijk genomen worden. Want elke vrouw die in de late uurtjes hoorbare voetstappen dichterbij voelt komen, kan beter hard weglopen.
Er heeft nog niemand gereageerd op deze pagina.
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties