16 February 2009
Door: Jeffrey Wijnberg
Een nieuw type patiënt dient zich aan in mijn praktijk. Hij klaagt over emotionele vlakheid, afgewisseld door spontane driftbuien, desinteresse voor het nieuws en een aversie voor alles wat met geld te maken heeft.
Ook al heeft hij in deze tijd te vrezen voor zijn baan, kan hij zich er toch niet echt over opwinden. En terwijl hij naar buiten kijkt en alles ziet doorgaan als voorheen, gaat hij ook nog twijfelen aan zijn eigen waarneming: de wereld lijkt onveranderd, terwijl iedereen de noodklok luidt. Hij spreekt van een persoonlijke crisis door een overdosis aan crisisgeluiden om hem heen. De diagnose ligt voor de hand: deze nieuwe type patiënt lijdt aan crisismoeheid.
En dat is logisch. Want er is natuurlijk maar zoveel crisisnieuws dat een mens verdragen kan. Toch kan de vraag gesteld worden of iemand die wel een therapiegesprek kan betalen, enig recht van klagen heeft. Ik bedoel, is er geen sprake van een luxeprobleem als je lijdt aan de crisisberichten van anderen? Misschien wel, maar tegelijkertijd heb ik als psychotherapeut de plicht om ieder lijden serieus te nemen, zelfs als iemand aangeslagen is door het overlijden van zijn marmot. En in het geval van de crisisvermoeide mens is mijn inlevingsvermogen helemaal op peil. Waar ik mij vooral in kan verplaatsen, is de gevoelde lamlendigheid door aanhoudende berichten van rampspoed, terwijl de patiënt in kwestie nog steeds gewoon ademhaalt.
Dit fenomeen is te vergelijken met het aanhoren van eindeloze en gedetailleerde ziekteverhalen van de buurvrouw, terwijl zij dat tijdens alle voorafgaande ontmoetingen ook heeft gedaan. Het is een vorm van contact dat alle aanwezige energie wegzuigt, omdat er niets opwekkends tegenover staat. Bovendien is het van de klager een manier van aandacht vragen die weinig ruimte laat aan de ander om zich op een positieve manier te manifesteren. En dat slaat het contact dood, hoeveel sympathie de klager ook verdient.
De driftbuien van de crisisvermoeiden zijn ook gemakkelijk te duiden. Omdat alle financiële ellende door anonieme anderen wordt veroorzaakt, ontstaat er als vanzelf een gevoel van woede en machteloosheid, die op willekeurige momenten en op willekeurige anderen wordt afgereageerd. Deze boosheid komt vooral voor bij lieden die er zelf een keurige levensstijl op na houden. De overheersende gedachte is dan: ’waarom moet ik op de blaren zitten van andermans verbrande billen’.
In mijn behandeling van de patiënt die lijdt aan crisismoeheid, juich ik elke vorm van vermijding toe: slecht nieuws overslaan, niemand vragen of hij last heeft van de crisis, en uitsluitend omgang zoeken met mensen die energie geven. Daardoor ontstaat een weldadige stilte die het gemoed nodig heeft om tot rust te komen. Het is een advies dat sowieso effectief is om alle soorten klagers en klokkenluiders te weren.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: ma 16 feb 2009, 06:30