18 February 2008
Door: Jeffrey Wijnberg
Veel mensen klagen steen en been dat er slecht wordt geluisterd door hun gesprekspartners, en gaan daardoor niet zelden gebukt onder een chronisch gebrek aan aandacht.
Deze onvrede is zeker invoelbaar, al was het alleen maar omdat het individualisme hoogtij viert en tijd voor ongedwongen sociale omgang nauwelijks past in de drukke agenda’s die iedereen heeft. Bovendien leven wij in een typische prestatiemaatschappij, waardoor elk contact beoordeeld wordt op wat het per saldo oplevert, in plaats van dat mensen het nuttigheidsprincipe even opzij zetten voor wat spontane belangstelling en betrokkenheid. Toch zijn de klagers doorgaans zelf niet zonder schuld. Zij lijden wel, maar aan iets heel anders dan zij zelf beseffen, namelijk aan emotionele diarree.
Vooral lieden die zich voorstaan op een sterk gevoel van rechtvaardigheid, hebben de irritante neiging om hun ergernis, hun machteloosheid, en hun teleurstelling eindeloos en breed uit te meten. Hierbij wordt geen enkele detail van het verhaal over het hoofd gezien (tja, dan moet ik je eerst ook nog vertellen hoe die ambtenaar van de gemeente mij de hand schudde; ik bedoel, ik kwam binnen, hij keek eerst niet op en bleef achter zijn computer zitten, terwijl ik zeker weet dat hij me wel zag, en...), waardoor de luisteraar meegezogen wordt in een moeras van emoties die zijn eigen stemming van welbehagen alleen maar onderuit haalt.
Het probleem van mensen die lijden aan emotionele diarree is ook nog eens dat zij geen onderbrekingen dulden. Wil de luisteraar wel betrokkenheid tonen door zijn perspectief te geven (zou het niet kunnen zijn dat de ambtenaar zich eerst goed voorbereiden), dan wordt de opmerking gelijk geduid als verraad aan de vijand. Op dat punt aangeland is het dan ook meer dan begrijpelijk dat het geduld van de luisteraar opraakt en hij steeds meer behoefte voelt om het contact te verbreken.
Belangwekkend in dit verband is ook het gegeven dat mensen met emotionele diarree niet alleen maar hun gesprekspartners wegblazen door negativiteit. Ook een lekker, mals positief verhaal is geschikt genoeg om toehoorders op de vlucht te jagen. Zo kunnen (groot)ouders met hun fantastische (klein)kinderen, vakantiegangers met hun indrukwekkende reisbelevenissen of nieuwe koppels met hun gepassioneerde liefdesleven het gesprek zo domineren dat het zelfs de grootste gezelligheidsdier gewoon teveel wordt. Mensen die behept zijn met emotionele diarree, worden door hun slachtoffers in het contact ook wel getypeerd als zuigers: ‘je geeft hen een vinger, en zij nemen de hele hand.’
Wie, dus, de onverdeelde aandacht wil hebben van de ander, zal in de eerste plaats zijn eigen emotionele stoelgang moeten normaliseren. Praktisch gezien: luisteren is alleen maar de moeite waard als de luisteraar de ruimte geven wordt om ook gehoord te worden. Een normale emotionele stoelgang houdt ook in dat details alleen maar van belang zijn als hiernaar gevraagd wordt. En tenslotte: een verhaal is zelden ook een tweede keer interessant, oftewel: wie in herhaling vervalt, houdt geen vrienden meer over.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: ma 18 feb 2008, 06:30