De mens kan heel wat doen om zich geestelijk, sociaal en intellectueel te ontwikkelen. Tenminste, in ons land wel. En gelukkig kiezen jong en oud voor een opleiding om slimmer en handiger te worden. Tegelijkertijd zijn er heel wat lieden die zich er nadrukkelijk op voorstaan geen formele opleiding nodig te hebben.
De uitspraak die dan vaak wordt gebezigd is deze: ‘ik heb geen papiertje nodig om te weten wat ik waard ben’. Met dat verkleinwoord is de houding tegenover formele status duidelijk: wie bevestiging zoekt middels een diploma, mist een basishouding van zelfvertrouwen. Ik moet daar altijd wel om lachen, vooral omdat de praktijk heel anders uitwijst. Genoeg mensen die ik ken die, bijvoorbeeld als ondernemer, heel geslaagd door het leven gaan, maar op slag onzeker worden wanneer zij in gezelschap verkeren van hoger opgeleiden. Het is meestal pas op latere leeftijd dat zij zeggen: ‘ik heb er toch spijt van dat ik niet heb gestudeerd, alsof er altijd iets ontbreekt aan mijn algemene ontwikkeling’. Probleem is ook dat er, vandaag de dag, niet meer gesproken mag worden van klasse-verschil. Iedereen hoort gelijk te zijn aan elkaar; en mag men niet discrimineren op basis van kennisniveau. In liefdesrelaties leidt dit onherroepelijk tot problemen: zij (huisarts) wordt verliefd op hem (rijinstructeur); en als hij in haar (hoog opgeleide) familie komt, voelt hij zich niet op zijn gemak, ook al probeert hij zichzelf wijs te maken dat daar geen reden toe is. In de relatie zelf gebeurt hetzelfde: hij ervaart haar steeds vaker als dominant en kritisch, vooral omdat het hem zelden of nooit lukt om een woordenwisseling in zijn voordeel te beslissen. Wel of geen papiertje speelt tegenwoordig ook een rol als het gaat om de status die stellen hun relatie toekennen. Ook dan zeggen mensen vaak: ‘ik heb geen papiertje nodig om te weten dat wij van elkaar houden en bij elkaar horen’. En ik begrijp heel goed waarom mensen dat zeggen. Toch geeft de formalisering van de relatie middels een officiele huwelijksakte een extra dimensie aan het geheel: een verbintenis door de wet (en/of kerk) met getuigen bekrachtigd, verplicht het stel nadrukkelijker om er een succes van te maken; en is het gevoelsmatig en praktisch moeilijker om een punt te zetten achter de relatie. Op mijn eigen vakgebied zijn er tegenwoordig mensen te over die zich ‘coach’ of ‘begeleider’ noemen zonder enige formele opleiding. Het ontbreekt deze groep aan gedegen kennis; en zelf blijven zij, overigens geheel terecht, zich toch hulpverlenende amateurtjes voelen.
Het is niet voor niets dat kinderen naar school gestuurd worden. Niemand kan echt meekomen in de samenleving als er niet op formele wijze op kennis en vaardigheden wordt getoetst. Wie zich daarom laatdunkend uitlaat over ‘het papiertje’, houdt zichzelf alleen maar voor de gek. Uiteindelijk is het de gediplomeerde mens die het laatste lacht.
Er heeft nog niemand gereageerd op deze pagina.
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties