17 July 2008
Door: Jeffrey Wijnberg
Mensen zien zichzelf het liefst als ingewikkeld en moeilijk te doorgronden. Dit blijkt vaak na afloop van een eerste therapiegesprek wanneer tegen mij wordt gezegd: ’U heeft zeker heel wat meer tijd nodig om mij echt te leren kennen’, waarop ik, met overdreven verwarde blik, steevast antwoord: ’Ja, inderdaad; ik zal er een driejarenproject van moeten maken om uw diepste wezen te kunnen ontwaren.’
In werkelijkheid verraden mensen hun probleem al bij binnenkomst. Zo heeft de onderdanige mannelijke binnenvetter met huwelijksmoeilijkheden meestal een briefje bij zich. Voor mij een inkoppertje: ’Klachtenlijstje van uw vrouw, zodat u niets vergeet?’ gevolgd door zijn diepe zucht: ‘Ja, er moet van alles aan mij bijgespijkerd.’ In het licht van belangrijke eerste indrukken, luister ik altijd nauwgezet hoe mensen reageren op mijn eerste vraag: ‘Heeft u zin in een kopje koffie?’ Het antwoord is doorgaans zeer veelzeggend.
De persoon die, in een natuurlijke reflex, een felle ’nee, thee, hoor’ laat knallen, is typisch iemand die op voorhand niet wil wat de ander zegt. Om zeker te zijn, vraag ik dan wel of zij helemaal geen koffie lust, maar dit wordt voorspelbaar ontkend, gevolgd door de opmerking: ’Wie drinkt er nu koffie om vier uur, ik in ieder geval niet.’ Het gaat hier om een wantrouwig type, die gewend is om relationeel de touwtjes in handen te houden en onmiddellijk een speciale behandeling probeert af te dwingen. De koffiediagnose is gemakkelijk bij types die antwoorden met: ’Alleen als u het klaar heeft staan.’ Het gaat hier om bescheiden mensen die zich op voorhand ongemakkelijk voelen wanneer de ander speciale moeite voor hen zou doen. Meestal is er sprake van een gebrek aan zelfvertrouwen, moeite om conflicten aan te gaan en een vermijdende stijl van contact maken.
Dan zijn er de types die de koffievraag beantwoorden met een gedecideerde: ’Ja, als het vers is, beetje melk, geen suiker, dank u.’ Ik schiet dan spontaan in de lach en vraag dan ook of de lichtval in de praktijk goed is, of de stoel comfortabel zit en of zij aan een uur gesprek wel genoeg hebben. Het gaat hier om autoritaire lieden die op hun wenken bediend willen worden en om het minste of geringste uit hun slof kunnen schieten als zij worden tegengewerkt. In negen van de tien gevallen zoekt zo iemand mijn advies vanwege hun ongelijk in een arbeids-, familie- of relatieconflict. Dan zijn er nog de patiënten die de koffievraag beantwoorden met: ’Mag wel.’ Dit verraadt een zwakke persoonlijkheid; iemand die moeite heeft om een eigen standpunt in te nemen, laat staan om verzoeken van anderen te weigeren. De kans dat het hier gaat om iemand die overspannen thuis zit, is daarom zeer groot.
Natuurlijk is er ook de groep die op de koffievraag heel open, vriendelijk en enthousiast ’ja, graag’, zegt. Maar dan nog moet ik waakzaam blijven omdat het kan gaan om iemand die een passie heeft voor alle genotsmiddelen.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: do 17 jul 2008, 21:05