30 June 2008
Door: Jeffrey Wijnberg
Het dagelijkse leven lijkt zo simpel: u werkt wat, kookt wat, kletst wat, organiseert wat, vrijt wat, sport wat of u maakt een leuk reisje naar Terschelling. Ondertussen krijgt u wellicht wat schulden, raakt u verwikkeld in een buitenechtelijke affaire of gaat er iemand in de familie dood: allemaal kleine tegenslagen die u weer gemakkelijk overwint omdat u gewend bent om te denken in oplossingen. Maar zo gemakkelijk als het lijkt, is het niet.
Sterker nog, voor menigeen is het gewone dagelijkse leven ongewoon zwaar; zo zwaar dat zelfs een bezoek aan de kapper slapeloze nachten veroorzaakt. Deze mensen lijden aan het leven zelf: één blik de wereld in en de paniek is al voelbaar. Maar, hoe gek het ook klinkt: dat is niet eens het grootste probleem. Veel groter is het probleem dat de levensangstige mens weigert om te onderkennen dat hij het leven als moeilijk ervaart.
Deze ontkenning van levensangst uit zich in de meest bizarre vormen van vermijding, en een daarvan is wat in het vakjargon ’somatisering’ wordt genoemd: angst (psychische spanning) gaat onherroepelijk gepaard met lichamelijke klachten (spanningshoofdpijn, darmkolieken, spierverkramping, ontstekingsreacties door verlaagde weerstand, huidaandoeningen en misselijkheid); en als de angsthaas zich fixeert op zijn lichamelijk lijden met regelmatig bezoeken aan artsen en specialisten (geef mij een levensreddend medicijn), hoeft hij zijn ’problems of living’ niet onder ogen te zien. Een andere vorm van vermijding is de vlucht in alcohol, drugs, gokken, internet en televisie: een fikse verslaving aan deze middelen zorgt voor tussentijdse verdoving van de levensangst, vernauwt het bewustzijn en versimpelt de levensopdracht van de mens omdat hij maar om een ding hoeft te denken: de volgende fix. Een vermoeiende vorm van vermijding is het piekeren: eindeloos nadenken over hoe het leven had kunnen zijn, hoe het nu zou moeten zijn, of het nog zou kunnen worden, vermengd met gedachten en fantasieën van de angsthaas hoe hij had kunnen zijn, hoe hij nu zou moeten zijn of hij nog zou kunnen worden; het echte leven is vervangen door een fictief leven, waarin alles mogelijk is, maar niets hoeft. Een hele populaire vorm van vermijding is de schuld van het levenslijden in de schoenen te schuiven van iets of iemand anders, oftewel: het leven is helemaal niet moeilijk, ware het niet dat de maatschappij, de hormonen, de voedselketen, de regering, de familie, de genen, de buurt, de duivel of de stand van de sterren het onmogelijk maken om een stap verder te komen. Tegenover de buitenwereld kan de goede wil van de angsthaas worden gepropageerd tezamen met zijn machteloze verdriet dat juist hij zo wordt tegengewerkt.
Toegegeven, de beleving van levensangst is niet bepaald aangenaam, maar onthult slechts de waarheid hoe moeilijk het leven, in al zijn facetten, is. En een ieder die deze onontkoombare waarheid voor zichzelf en tegenover anderen onderkent, brengt daarmee een leerproces op gang waarmee hij de dagelijkse problemen het hoofd kan bieden.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: ma 30 jun 2008, 06:30