Wijnberg&WijnbergMedia

Wie piloot wil worden, zal aan de strengste eisen moeten voldoen. En tegenwoordig wordt menig geneeskunde-student, tijdens zijn stage periode, toch afgekeurd, bijvoorbeeld omdat hij teveel steken laat vallen in het contact met patiënten. Geschiktheid voor een bepaald beroep wordt steeds beter gecontroleerd.

Maar in sommige beroepen kan eigenlijk iedereen zijn geluk beproeven. Het meest aansprekende voorbeeld is die van politicus. Je kunt simpelweg zelf een politieke partij oprichten om daarmee zelf meteen politiek leider te worden; en als maar genoeg gelijkgestemden jou een warm hart toedragen, dan ben je, vaak in een handomdraai, werkzaam als volksvertegenwoordiger. Of je dan een ernstige persoonlijkheidsstoornis, een gemaskeerde depressie of een zelfs een ontluikende vorm van dementie hebt, dat maakt helemaal niets uit. Je bent dan zelfverklaard arbeidsgeschikt, ook al ben je evident psychisch ongeschikt om het algemeen belang te dienen. Nu moet wel gezegd worden dat sommige psychische stoornissen, tegenstrijdig genoeg, goed van pas komen in bepaalde beroepen. Zo zal iemand met een dwangstoornis het heel goed doen als constructeur of veiligheidscontroleur, simpelweg omdat niets aan het toeval overgelaten zal worden. Ik bedoel, iemand die, zo neurotisch als hij is, al zijn taken drie keer of meer opnieuw beoordeelt, voordat hij het licht op groen zet, zal in zijn beroep toch excelleren. Ook zal de persoon die de grootste moeite heeft om ‘nee’ te zeggen en een geboren ‘pleaser’ is, juist heel geschikt zijn in een dienstverlenend beroep. Maar het zal onderhand duidelijk zijn dat in andere beroepen er onderhand wat meer ‘screening’ noodzakelijk is. Zo zou het geen overbodige luxe zijn om de wildgroei aan persoonlijke coaches aan banden te leggen; en een diploma in de sociale wetenschappen als selectiemiddel te hanteren. Misschien gaat het net even te ver om echtparen die een kinderwens hebben te testen om oudergeschiktheid. Maar als je ziet hoeveel huiselijk geweld er tegenwoordig is, dan is, op zijn minst een verplichte oudercursus wel op zijn plaats. Evengoed zou in de verschillende sportberoepen (zwem-, turn-, schaats-, of atletiektrainer) een psychologische keuring moeten worden ingevoerd; dit om vooral de seksuele devianten er uit te kunnen vissen. In mijn eigen beroepsgroep is, sinds jaar en dag, een flinke groep psychologen en psychiaters die het beter zouden doen als patiënt; waarschijnlijk ook de reden waarom zij het beroep ooit gekozen hebben. Ik doe altijd een schietgebedje dat de hulpverleners met een evidente psychische afwijking op natuurlijke wijze uit de markt worden gestoten. Want mensen in psychische nood verdienen juist iemand die met beide benen op de grond staat.

Mensen kunnen steen en been klagen over de onvriendelijke omgangsvormen in bepaalde beroepsgroepen. Maar dat is nu juist een gegeven die weinig zegt over (beroeps)competentie. Persoonlijk heb ik vele malen liever een botte chirurg (of onderhoudsmonteur) die zijn vak verstaat, dan eentje die wel vriendelijk is, maar steken laat vallen tijdens de operatie.