15 December 2007
Door: Jeffrey Wijnberg
‘Wat krom is moet weer recht’ en‘gaten moeten worden gedicht’, zijn populaire uitdrukkingen, die beiden in essentie betekenen dat elk probleem een oplossing verdient.
Vooral in onze hedendaagse samenleving wordt het als plicht gezien dat iedere burger zijn zaakjes op orde heeft. Mensen die domweg een probleem uit de weg gaan door het als probleem te ontkennen, zijn slapjanussen, weglopers en lamzakken. Maar, iedereen meet zich van tijd tot tijd een houding aan van ontkenning. We kijken collectief de andere kant op, halen onze schouders op en verzuchten: ‘ach, zo is er altijd wel wat, niet moeilijk doen, gewoon doorademen.’ En goed beschouwd is deze laat-maar-waaien-strategie helemaal zo gek nog niet. Sterker nog: een probleem ontkennen kan soms de allerbeste oplossing betekenen.
Neem Rene: door een bedrijfsongeval is hij vrijwel blind geworden en kan zijn oorspronkelijk beroep als buschauffeur niet meer uitoefenen. Hoewel zijn hele omgeving hem op slag als een moeilijk geval ziet, blijft hij ontkennen dat er sprake is van een probleem en verheugt zich, des te meer, op een geheel nieuwe toekomst. Hij stort zich op zijn hobby als gitarist en opent een lespraktijk voor kinderen die muziek willen leren spelen.
De uitkering, waar Rene recht op heeft, laat hij aan zich voorbijgaan, omdat hij zichzelf niet als arbeidsongeschikt ziet. Met vrienden en familie vermijdt hij stelselmatig het onderwerp van zijn handicap en weigert zich als buitenbeentje te laten behandelen: ‘als jullie een probleem met mij hebben, los dat dan zelf op, maar val mij er niet steeds mee lastig.’ Overigens, ook in allerlei relaties, zoals tussen collega’s, vrienden en familieleden, is het ontkennen van een probleem een fraaie manier om tussen de obstakels van dreigende ergernissen door te zeilen.
Zo verschijnt Karlo nooit op vergaderingen waardoor hij belangrijke informatie en beslissingen voor zijn werk mist. Hij ontkent het probleem net als zijn bazin Hanneke, die zegt: ‘misschien is het vele vergaderen eerder een probleem dan dat Karlo niet verschijnt.’ Hanneke ruimt altijd een extra half uurtje in aan het einde van de week om Karlo bij te praten, waardoor het gevoel van samenwerking alleen maar wordt versterkt.
Vooral in het huwelijk is probleem-ontkenning een uitstekende manier om blijvend met elkaar door een deur te kunnen. De ene partner is kritisch, slordig of drankzuchtig terwijl de ander onzakelijk, meegaand en overgevoelig is, maar samen weten zij elkaar toch te vinden omdat zij deze minpunten simpelweg negeren.
Psychologisch bekeken is het ontkennen van een probleem (‘denial’) tussen mensen dus ook een vorm van vergeving: je kijkt de andere kant op omdat je de ander, in al zijn onvolmaaktheid, wilt nemen zoals hij is.
Misschien kan het daarom een goed idee zijn om het file-leed, de moeizame integratie van sommige bevolkingsgroepen of het verschil tussen arm en rijk als probleem te ontkennen. Want, wie zich van de prins geen kwaad weet, wordt daarmee tegenover zijn medemens een stuk toleranter.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: za 15 dec 2007, 01:00