Van financiele producten kennen we de waarschuwing: ‘prestaties uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst’. Voor de mens zelf zou die waarschuwing precies omgekeerd moeten zijn: ‘prestaties uit het verleden bieden goede garantie voor de toekomst’. Wat mensen doen is wat mensen doorgaans altijd al hebben gedaan.
Nu is deze constatering, of standpunt zo je wilt, wel enigszins opmerkelijk voor een psycholoog die zich inzet voor mensen die lijden aan zichzelf en daarom verlichting zoeken in verandering. Maar feit is nu eenmaal dat mensen een hekel hebben aan verandering; en hoe graag zij die verandering willen, vooral vastgebakken zitten in hun eigen karakter. En als er al iets van verandering te bespeuren valt, dan zal die verandering vooral worden opgewekt door een verandering in de omstandigheden. Prima voorbeelden hiervan zijn: de vrijgezel die een vriendin krijgt, de vrouw die zwanger wordt, de student die zijn eerste baan krijgt, een winnaar van de miljoenenloterij en een vriendinnenstel die een eigen restaurant opent. Dergelijke veranderingen in levensomstandigheden zijn zo dwingend en indringend dat een verandering in houding en gedrag welhaast, als vanzelf, worden opgeroepen. Maar vraag iemand, die gewend is om alles te eten waar hij zin in heeft, over te stappen op een volledig zoutloos dieet, dan zal dit de grootste moeite kosten, als het al zou lukken. Dit gegeven is ook de reden waarom mensen de stap naar een hulpverlener pas zetten als het één en ander volledig uit de bocht is gevlogen. Prima voorbeelden hiervan zijn: de man met uitstelgedrag die bedolven wordt onder deurwaarders, de alcoholist die door zijn werkgever wordt ontslagen, de vrouw die iedereen tevreden wil houden en overspannen wordt, de allesvermijder die op latere leeftijd nog steeds bij zijn ouders woont, de man die door zijn vrouw betrapt wordt op vreemdgaan en de fanatieke carrièrevrouw die ten ondergaat aan een depressie. Opvallend aan al deze types is dat zij, eenmaal onder behandeling, wel goede voornemens hebben en uitspraken doen als: ‘ik kijk nu wel uit om mijn verplichtingen op de lange baan te schuiven’ of ‘ik heb mijn lesje wel geleerd; en ga vanaf nu wat rustiger leven’ en ‘het wordt nu eindelijk eens een keer tijd om tevreden te zijn met wat ik heb’. Als beginnende therapeut liet ik mij destijds, met al die goede voornemens, zand in de ogen strooien; en kwam dan met constructieve behandelplannetjes. Tegenwoordig schiet ik eerder in de lach en zeg: ‘als de ergste pijn is geleden, dan verwacht ik dat je weer doorgaat waar je gebleven bent’. Zelden hoor ik enig protest.
Vaak word ik gevraagd wat mensen gaan doen wanneer de corona-pandemie definitief voorbij is; en mijn antwoord is: ‘mensen gaan weer doen wat zij altijd al hebben gedaan’. Alleen onder extreem andere omstandigheden, zoals die van een pandemie, zijn mensen gedwongen om zich aan te passen.
Er heeft nog niemand gereageerd op deze pagina.
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties