Let op je bezoekt nu de archiefsite. Bekijk de actuele website hier.

Let op deze site dient als archief.
Ga naar www.psycholoogwijnberg.nl voor de actuele website.

Columns en Archief

Spreekangst

22 March 2010
Door: Jeffrey Wijnberg

Van de meeste gevreesde angsten die een mens kan ervaren, staat spreekangst op de eerste plaats. Zelfs de angst voor levensbedreigende ziekten of voor de dood, worden als minder erg beoordeeld. Hierdoor lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat mensen nog liever sterven dan voor dom versleten te worden.

Zo wordt de angst voor spreken in het openbaar ook vaak beschreven: ‘ik verdwijn nog liever in het niets dan voor de goegemeenschap met de mond vol tanden te staan.' Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat wanneer mensen hun spreekangst weten te overwinnen het zelfvertrouwen spectaculair toeneemt. Met deze wetenschap kunnen docenten hun leerlingen een enorme dienst bewijzen. Iedere maand een spreekbeurt en het eelt op de tere kinderziel zal voelbaar verharden. Nu is de jeugd van tegenwoordig mondiger dan ooit omdat zij door volwassenen als gelijkwaardige gesprekpartners worden aangesproken. Maar je staande houden als enkeling voor een grote groep kritische luisteraars blijkt in de praktijk een kunst apart. En dat heeft alles te maken met die kritische luisteraars. Want sociale afkeuring wordt door ieder mens als weerzinwekkend ervaren. Deze afkeuring gaat leven in de fantasie van de beoogde spreker. Gedachten als ‘misschien zeg ik wel iets stompzinnigs' of ‘iedereen lacht mij uit als ik over mijn woorden struikel', kunnen de angst zo aanjagen dat de spreker zelfs weken van te voren geen oog meer dicht doet. Psychologisch gezien is het een slechte zaak om dit soort doemscenario's weg te wuiven met uitspraken als ‘dat zal wel meevallen' of ‘iedereen draagt je heus wel een warm hart toe'. De werkelijkheid is namelijk dat luisteraars wel degelijk kritisch zijn en leedvermaak tonen wanneer zij een spreker de mist in zien gaan. En zeg nou zelf: niets is zo tenenkrommend als iemand aan te horen die verveelt of anderszins de plank volledig misslaat. De enige manier om afkeuring de baas te worden is er juist rekening mee te houden dat het kan gebeuren. Immers, de gedachte dat niets fout mag gaan, is nu juist wat de angstige spanning verhoogt. Anticiperen op tegenslag is daarmee de beste basis van waaruit antwoorden op kritische vragen zorgvuldig kunnen worden voorbereid. Daarmee verandert tegelijkertijd de gevreesde hoon in een gewenste confrontatie met het publiek om zodoende het eigen verhaal meer glans te geven. En in de praktijk is het nu juist deze interactie tussen spreker en publiek die de zenuwen als sneeuw voor de zon doet verdwijnen. Immers, een gevecht is gemakkelijker te winnen met een echte tegenstander dan met een vijand die alleen in de verbeelding meedogenloos toeslaat.

Voor een geslaagde spreekbeurt is kennis van zaken natuurlijk het belangrijkste. Want, wie dom zit te kletsen, verdient het ook om door de mand te vallen.

 


Lees ook:

Bekijk alle columns

Reacties

  • spreekangst is in werkelijkheid inderdaad een sociale fobie. In mijn praktijk heb veel mensen kunnen helpen spreekangst te overwinnen met behulp van cognitieve herstructurering in combinatie met praktijksessies contact maken met je publiek.

    Inderdaad heeft het overwinnen van spreekangst een groot effect op je sociale en zakelijke leven. Zeker een investering in tijd en geld waard!

    Ruud van den Berg
    16/09/2015 12:51
    (9 jaren geleden)

  • Dit is geen fraaie conclusie. Geen mooi antwoord.

    Het alternatieve antwoord zou zijn, althans wat betreft dergelijke situaties, dat er eenvoudig geen inhoud is. Er lijkt mij niets mis mee, om, zogezegd, 'de groep zo in de steek te laten'. De religie waarvan men zich bedient, is namelijk een vormendienst.

    Een typerend voorbeeld hierbij. De wedloop tussen Amerika en Rusland, om als eerste een astronaut op de Maan te zetten. De raketten van de Amerikanen zagen er fraai uit, maar waren fragiel, en vaak mankeerde er het een en ander aan deze 'high tech'. De raketten van de Russen zagen er juist robuust uit, waren technisch eenvoudig(er), en staken kwalitatief goed in elkaar. Maar het zou onzin zijn, om te zeggen, dat 'dus' de raketten van de Russen 'inhoudelijk goed in elkaar staken', en die van de Amerikanen niet.
    Het ging in dit specifieke geval ook niet om 'de inhoud'.
    Dan ... was die strijd uiteindelijk beslecht. En, vervolgens, lijken de Space Shuttle en de Boeran nogal op elkaar. Het moet, ongetwijfeld, een inhoudelijke kwestie zijn geweest.

    Ikzelf ben een groot voorstander van 'de kunst van het slechte presenteren'.

    PV
    14/04/2010 12:59
    (15 jaren geleden)

RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties

Plaats uw reactie