05 November 2007
Door: Jeffrey Wijnberg
Ooit, in de tijd dat meisjes naar de huishoudschool gingen en jongens hun dienstplicht vervulden, had de hoofdkelner van een restaurant nog status.
Ook al stelde hij zich nederig op tegenover zijn klanten, werd hij door de klanten zelf met respect en ontzag aangesproken als meester in het vak van culinaire dienstverlening. Tegenwoordig is een dergelijk baantje nog net te slijten aan een armlastige student, die zich tegenover zijn vrienden bijna schaamt dat hij moet bijklussen door andere, rijkere mensen naar de mond te praten.
Officieel bestaan er in onze huidige samenleving helemaal geen rangen en standen meer, omdat het politieke klimaat al jarenlang dicteert dat iedereen gelijk moet zijn. Tegenstrijdig als het klinkt maakt dat opgedrongen gelijkheidsideaal nu juist dat iedereen, meer dan ooit, bang is om zonder enige status door het leven te gaan.
Probleem is ook dat het steeds moeilijker wordt om iets te ondernemen wat zich onderscheidt van de massa, laat staan dat, wat je al doet, nog enige gewone waardering of erkenning krijgt.
Tegenwoordig komt iedereen wel eens op televisie, schrijft iedereen wel eens iets wat als boek wordt uitgegeven en heeft iedereen, naast zijn reguliere werk een eigen bedrijfje als adviseur, coach of manusje-van-alles.
Meeliften op de status van een ander, bijvoorbeeld als huishoudster van de burgemeester, is een zwaktebod. En bovendien: de burgemeester zelf wordt niet eens gezien als iemand die het gemaakt heeft. Dit verschijnsel heeft vooral te maken met het feit dat, volgens het gelijkheidsprincipe, iedereen in staat moet worden geacht om burgemeester te worden.
De burgemeesters die er al zijn, leveren daardoor een prestatie die niet als bijzonder kan worden gekenmerkt, en de mensen, als dat hun ambitie is, die nog geen burgemeester geworden zijn, hebben domweg nog niet genoeg hun best gedaan.
Zo ontstaat er in onze maatschappij een tweedeling van toppers en losers waarbij het verschil tussen deze twee groepen steeds extremer wordt. En dat terwijl eigenlijk niemand meer weet wat het betekent om van je leven een echt succes te maken.
Deze statusangst leidt er weer toe dat mensen nog wilder om zich heen slaan om elkaar de loef af te steken: reizen over de grenzen moet steeds buitenissiger, opleidingen en titels kunnen haast niet meer op het visitekaartje, politiek bedrijven wordt één grote egotrip, terwijl kinderen van twaalf jaar als enige droom hebben dat zij een bekende Nederlander willen worden.
Tegelijkertijd stroomt de spreekkamer van de psychiater vol met mensen die lijden aan een depressie, omdat zij na zoveel moeite en inspanning nog steeds niet de status hebben die zij zo hartstochtelijk verlangen.
En de psychiater krijgt de nobele taak toebedeeld om uit te zoeken wat de patiënt zichzelf kan aanrekenen dat hij zich zo mislukt voelt. Pech bestaat niet, een sociaal arm milieu telt ook niet, en ziekte en handicaps zijn ook geen geldig excuus. Wie geen status heeft, zal het dan ook wel niet verdiend hebben.
Auteur: Jeffrey Wijnberg
Originele publicatie: de Telegraaf
Datum: ma 05 nov 2007, 00:00