Pijn is pijn omdat het zeer doet. Daarom is alles wat iemand voelt ook de waarheid. Wat zo voelt, is nou eenmaal wat zo voelt; en daar is geen speld (au!) tussen te krijgen. En precies dat is de reden waarom het toverwoord ‘onveilig’ zo vaak in de mond genomen wordt. Te pas en te onpas.
Zo kan een docent, tijdens de les, een vraag stellen aan een willekeurige student, die dan vervolgens een klacht kan indienen bij de directie omdat hij zich zo onveilig voelt (door ongevraagd in het middelpunt van de belangstelling gezet te worden). Tja, en dat heeft de docent dan gedaan. Zo kan het ook gebeuren dat een manager zijn stem verheft (‘wat een slap gedoe hier’) omdat een medewerker weer eens een opdracht te lang heeft laten liggen; en dan kan die medewerker bij een vertrouwenspersoon zijn beklag doen omdat hij zich onveilig voelt door grensoverschrijdend gedrag. Moet dan die manager op het matje worden geroepen omdat hij een onveilige werksfeer heeft gecreëerd? Misschien in hele specifieke gevallen wel. Maar tegelijkertijd is ‘onveilig’ de ondefinieerbare norm geworden, terwijl niemand zich tegen de beschuldigingen van onveiligheid kan verweren. Dat mannen en vrouwen elkaar niet ongevraagd mogen betasten, is genoegzaam bekend. Maar nu de metoo-beweging goed op gang is gekomen, lijken mensen volledig losgeslagen als het gaat om het benoemen van zogenaamde grensoverschrijdende gedragingen. Zo mag je niet boos worden, niet ongevraagd een vraag stellen, geen felle meningen uiten, geen surpriseparty organiseren en ook als baas niet optreden als werknemers zich misdragen. In mijn hoedanigheid als psychologie-docent heb ik al een klacht moeten incasseren omdat een student zich onveilig voelde toen ik allerlei man-vrouw-stereotypen behandelde in het kader van specifieke therapeutische interventies. Gelukkig waren er verschillende andere docenten aanwezig tijdens mijn lessen; en heeft het bestuur van de universiteit hun solidariteit aan mij uitgesproken. De klacht verdween als sneeuw voor de zon. Maar toch is het zeer onaangenaam om een klacht aan de broek te krijgen waar je je niet tegen kunt verweren omdat de klager zich beroept op zijn gevoel (‘van onveiligheid’). Ook als er wordt gevraagd naar het ‘waarom’ van het gevoel, wordt dikwijls gezegd: ‘alsof ik mij moet verantwoorden terwijl jij de oorzaak bent’. Kijk, op die manier wordt elke zinnig gesprek op voorhand onmogelijk gemaakt. Belangrijk is het ook om te beseffen dat de huidige klachtenregen van onveiligheid een samenleving bevordert waarin het ontbreekt aan een gezonde vorm van incasseringsvermogen. Volwassen mensen moeten tegen een stootje kunnen, ook al is de sfeer wellicht wat ongemakkelijk.
En dan nog iets anders: klachten van onveiligheid worden altijd aanhangig genaakt tegen mensen met (meer) macht en (meer) zeggenschap. En dat zal meer dan eens terecht zijn. Maar het laat ook zien dat mensen met minder macht en zeggenschap met één toverwoord de ander (eindelijk) aan het wankelen kan brengen.
Er heeft nog niemand gereageerd op deze pagina.
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties