Kennis is macht, zo wordt gezegd. En dat klopt. Want wie zich door scholing en levenservaring ontwikkelt tot een hoger niveau van sociale, verbale en analytische intelligentie, zal meer maatschappelijk succes kunnen bewerkstelligen. Tegenstrijdig genoeg is dat het omgekeerde ook waar:
Mensen die het weet-ik-niet voor in de mond hebben liggen, zijn dikwijls machthebbers van een speciaal soort. Nu zou je zo zeggen dat de mens van nature geneigd is om zijn kennis te vergroten. Niemand wil een achterblijvertje zijn; en voor dom of naïef versleten worden. En ook deze algemeenheid klopt. Sterker nog, het is voor veel mensen een schrikbeeld, dat zij door anderen gezien worden als suf, ongeïnformeerd, niet bij de tijd, onnozel of sukkelig. Tegelijkertijd zijn er genoeg lieden die een toestand van onwetendheid tot een ware kunst verheven hebben. Om nog een algemeenheid er tegen aan te gooien: vooral mannen zijn geneigd om dommetje te spelen, enkel en alleen maar om de bijbehorende (zeur)vrouw van zich af te houden. Vragen als ‘wanneer ga je nu de garage opruimen’ of ‘heb je een idee hoe die extra belastingaanslag betaald moet worden’ zullen meer dan eens met ‘weet ik niet’ beantwoord worden met als onderliggende bedoeling een passende oplossing op de lange baan te schuiven; en in de hoop dat de vrouw zelf het klusje klaart. Maar het weet-ik-niet-spelletje wordt ook door vrouwen soms verbazingwekkend goed gespeeld. Met enige trots kunnen blonde vrouwen soms zelf zeggen dat zij ‘blond’ zijn, bedoelend dat zij, voor even, zo onwetend zijn dat de bijbehorende man het maar zelf moet uitzoeken. Zo bekeken is de claim het niet te weten een perfecte manier om alle verantwoordelijkheid door te schuiven aan een ander met als extra voordeel dat er geen enkele inspanning meer geleverd hoeft te worden. In mijn eigen praktijk zijn opvallend veel weet-ik-niet-patiënten. Met zichtbaar genoegen kunnen zij uitspraken doen als ‘als ik het zou weten, dan zat ik hier niet’ of ‘jij bent de deskundige, dus dan verwacht ik ook een passende oplossing’ en ‘u kunt wel al die vragen stellen, maar echt antwoord heb ik toch niet’. Deze weet-ik-niet-patiënten rekenen er gewoon op dat zij, door hulpeloosheid voor te wenden, uit de brand geholpen worden; en zelf niets hoeven te doen om hun leven een beetje op orde te krijgen. En dikwijls slagen zij hier wonderwel in; iets wat hun ‘functionele domheid’ alleen maar nog versterkt. Tja, de betweters in deze wereld mogen dan ook bijzonder irritant zijn, feit is wel dat zij doorgaans heel wat meer werk verzetten.
Wie veel weet, weet maar al te goed dat hij bijna niets weet. En wie niets weet om maar niets te hoeven weten, weet maar al te goed hoe slim dat is. Alleen de mens die niets weet zonder te weten dat hij niets weet, kan leven zonder zorgen.
Er heeft nog niemand gereageerd op deze pagina.
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties