Traditioneel gebruiken psychiaters en psychologen uitgebreide onderzoeken om precies vast te stellen wat een patiënt mankeert. En dat is prima. Een doordachte diagnose is nodig, zeker wanneer het gaat om een ziekelijke depressie, een verlammende angststoornis of de eerste symptomen van dementie.
Toch kan het vergaren van veel informatie ook zijn doel voorbijschieten. De psychologische expert ziet door de bomen het bos niet meer en vergeet te kijken wat zich voor zijn neus afspeelt. Meer dan eens verraadt de patiënt zijn probleem in het allereerste contact. Neem Bauke (29). Hij komt vrolijk mijn spreekkamer binnen en kijkt zelfverzekerd. Op mijn vraag of hij koffie wil, zegt hij gebiedend: ‘ja, doe maar zwart met drie klontjes suiker’. ‘De koffie komt er aan, de suikerklontjes mag je er zelf in doen’, zeg ik met lichte tegenzin. Onderwijl spoken de woorden ‘dominant’, ‘agressieprobleem’, ‘ruzies’, en ‘egootje’ door mijn hoofd.Als ik informeer naar zijn probleem, zegt hij letterlijk: ‘Iedereen zegt dat ik autoritair overkom, en daar moet ik misschien een keer wat mee’. Ik lach en zeg eerlijk dat ik precies hetzelfde heb gedacht. Vervolgens schrijf ik met een rode viltstift op een groot vel papier de woorden die hij als probleem heeft geformuleerd en onderstreep een enkel woord met zwart: ‘Iedereen zegt dat ik autoritair overkom, en daar moet ik misschien een keer wat mee.’ Dan hou ik Bauke de spiegel voor van zijn eigen woordgebruik. ‘Iedereen zegt’ is het teken dat je veel klachten krijgt. Je zegt niet ‘ik zeg’, dus dat betekent dat je al die klachten maar moeilijk serieus kunt nemen; iets dat ook blijkt uit het woord ‘overkomen’. Je komt autoritair over (zeggen mensen), maar dat wil niet zeggen dat je dat zelf ook zo ervaart; mijn inschatting is dat je je dikwijls ergert aan de domheid van anderen en dat al die domheid uitnodigt om gecorrigeerd te worden; let wel, door jou natuurlijk. Het woordje ‘moet’ betekent dat je onder druk staat, wellicht heeft de baas of jouw vrouw jou deze kant op gestuurd en wil je een symbolisch gebaar van goede wil tonen om de gemoederen te sussen. ‘Misschien’ is gelijk aan twijfel, je weet helemaal niet zeker of je wilt veranderen, waarom zou je ook? Bovendien hoeft ‘een keer’ niet per se nu te zijn; we kunnen de therapie ook doorschuiven naar volgend jaar, en ‘wat’ is ook maar een heel klein beetje. Dus als er al iets aan jouw gerepareerd moet worden, dan alleen wat doorsmeren en olie verversen.’
Bauke verzucht: ‘wat is dit voor oppervlakkigheid, een soort flitsdiagnose of zo’. ‘Ja’ lach ik hem toe. Ietwat geïrriteerd spreekt hij de veelzeggende woorden: ‘het zou maar zo kunnen dat u een puntje heeft gescoord’.
very nice work
Official Website
25/08/2011 14:39
(13 jaren geleden)
Woorden worden nooit zomaar gekozen. Hooguit ben je je niet bewust waarom je ze kiest zoals je dat doet. Nadere analyse stuit vaak op een patroon waarvan je je niet bewust bent. Het gaat automatisch. Maar het gebeurt niet zonder reden. Bewustwording van je patroon kan leiden tot inzicht en inzicht op zijn beurt weer tot het maken van nieuwe keuzes in je gedrag. Een keuze is snel gemaakt, want wie wil er nou niet assertiever, empathischer, doelgerichter, charmanter, succesvoller, enz. door het leven gaan, kortom een beter functionerend mens zijn? Maar aan een nieuwe keuze die meer mogelijkheden biedt, hangt een prijskaartje. Daarop vermeld staat de psychologische prijs die er voor moet worden betaald. En dat is het punt waar je geneigd bent af te haken, vooral als je die prijs voor jezelf zo zorgvuldig mogelijk hebt geformuleerd en onder ogen ziet. Voor niks gaat gewoon de zon op. De prijs bestaat uit oefenen. Je moet iets nieuws doen wat je niet gewend bent, of juist iets laten waaraan je zo gehecht bent. Je gaat een nieuw commitment met jezelf aan, je aanvaardt de consequenties die je keuze voor groei impliceren, dus zul je er tijd en duur aan moeten geven. Het is een oncomfortabele fase, want je bent bewust onbekwaam met wat nieuws bezig en dat voelt niet lekker, althans zo ervaar ik dat zelf. Begeleiding door een goede coach of psycholoog is steunend bij het proces van vallen en opstaan. Je moet leren omgaan met je eigen weerstand en ik ervaar daarbij de provocatieve methodiek van Jeffrey als nuttig en waardevol. De weerstand bestaat er gewoon uit dat je het comfort van je oude patroon niet kwijt wilt. Psychologisch comfort dan, maar tegelijkertijd een gevangenis. Als je daar uit wilt, dan kost dat dus wat. Een plofkip die ineens vrij wordt gelaten, loopt ook niet zomaar naar zijn voer toe, want daar is ie niet aan gewend. Hij hoefde steeds alleen maar te pikken, voer werd hem tot op het moment van slacht gratis en moeiteloos aangereikt, maar nu komt daar het lopen naar het bakje voer bij, waarbij hij dan wel weer een leven te winnen heeft. En dat is heel heftig voor dat beest, stel ik me zo voor....Eigenlijk ben ik zelf ook een soort plofkip, die graag wil leren om een mooie Barnevelder te worden, of zoiets....En dus, overal waar ik in dit schrijfsel “je” heb gebruikt, bedoel ik dus eigenlijk gewoon “ik.” Da’s confronterend voor mezelf, maar wel waar. Oftewel, woorden zijn nooit zomaar gekozen....
Rudi Vos
17/08/2011 10:33
(13 jaren geleden)
RSS feed van de reacties op deze pagina | RSS-feed voor alle reacties